Return to Reason (Powrót do rozumu) to tytuł pierwszego, legendarnego filmu awangardowego autorstwa Mana Raya (Emmanuel Radnitzky). W setną rocznicę jego premiery cztery odrestaurowane dzieła amerykańskiego fotografa i filmowca zostały zrekonstruowane cyfrowo, a zupełnie nową, zaskakującą muzykę nagrali do nich założyciele zespołu SQÜRL: geniusz kina niezależnego Jim Jarmusch wraz z Carterem Loganem. Zestaw miał premierę na tegorocznym festiwalu w Cannes. To piorunujący mariaż ponadczasowego kina eksperymentalnego – zanurzonego w surrealizmie i dadaizmie, pełnego wizualnych niespodzianek, geometrycznych wolt i wyrafinowanej symboliki – z niepokojącym, hipnotyzującym, nowoczesnym soundtrackiem. W taki sposób klasyka kina otrzymuje nową oprawę formalną i dźwiękową, stając się jednym z najważniejszych wydarzeń filmowych roku. W zestawie poza tytułowym Return to Reason (1923) znajdują się również Emak Bakia (1926), Tajemnice Zamku Kostki do gry (1927) i Rozgwiazda (1928).
Więcej w tekście Marcina Giżyckiego: Kino dadaistów i surrealistów
Man Ray (urodzony jako Emmanuel Radnitzky, 1890-1976) był amerykańskim artystą wizualnym, który większą część życia spędził w Paryżu. Miał znaczący wkład w ruchy dadaistyczne i surrealistyczne, choć jego związki z każdym z nich były nieformalne. Swoją sztukę tworzył, posługując się różnymi mediami, ale uważał się przede wszystkim za malarza. Najbardziej znany z osiągnięć w dziedzinie fotografii eksperymentalnej, był także znanym fotografem mody i portrecistą. Wyreżyserował kilka filmów zaliczanych do awangardowego nurtu Cinéma Pur.
1923 Powrót do rozumu / Return to Reason (short)
1926 Emak-Bakia (short)
1927 Tajemnice Zamku Kostki do gry / Les Mystères du château de Dé (shot)
1928 Rozgwiazda / L’Étoile de mer (short)