Klatka
Film jak uderzenie pięścią w brzuch. Rejestracja głośnego spektaklu wystawionego w latach 60. w Nowym Jorku przez awangardowy The Living Theatre. Dramaturżka Judith Malina wtrąca widza na jeden dzień do tytułowej klatki – amerykańskiego więzienia wojskowego w Japonii. Dziesięciu osadzonych i trzech strażników, którzy inscenizują spektakl siły i upokorzenia. Kakofonia krzyków i bezsensownych rozkazów, poczucie zagrożenia, terror psychiczny i fizyczny składają się na choreografię instytucjonalnej przemocy. Nerwowa kamera braci Mekas jest w centrum wydarzeń, ukazując zarówno nagą, banalną brutalność, jak i surrealizm dehumanizacji, w czym Klatka może przywoływać skojarzenia z późniejszym, słynnym Punishment Park Petera Watkinsa. Po niemal 60 latach od premiery – po Guantanamo, po BLM, po relacjach z polskich komisariatów – film nie stracił nic ze swojej oskarżycielskiej intensywności.
zapowiedź retrospektywy artysty z okazji 100-lecia urodzin na MFF Nowe Horyzonty w 2022 roku
Jonas Mekas
(1922-2019) Litewsko-amerykański filmowiec, poeta, aktywista i prekursor awangardowego kina lat 60. Jeszcze w trakcie II wojny światowej opuścił rodzimą Litwę i w 1949 roku trafił do Nowego Jorku, z którym na zawsze powiązał swoją działalność artystyczną. Był jednym z założycieli Film-Makers’ Cooperative, stowarzyszenia skupiającego twórców kina niezależnego i archiwizującego ich prace. Począwszy od lat 50. rejestrował swoją codzienność na kamerze 16 mm. Z nakręconego materiału powstały jego monumentalne, a zarazem intymne dzienniki filmowe: Walden, Lost Lost Lost czy As I Was Moving Ahead Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty. Współpracował z ikonami kontrkultury: Yoko Ono, Allenem Ginsbergiem czy Andym Warholem, którego według legendy zachęcił do sięgnięcia po kamerę. Walczył z amerykańską cenzurą i był rzecznikiem swobody artystycznej: W filmie potrzebujemy mniej perfekcji, a więcej wolności – stwierdził w jednym z wywiadów, a jego twórczość, której nie porzucił do ostatnich dni swojego życia, była potwierdzeniem tych słów.
Wybrana filmografia
1961 Działa wśród drzew / Guns of the Trees
1964 Klatka / The Brig
1972 Reminiscencje z podróży na Litwę / Reminiscences of a Journey to Lithuania
1976 Lost Lost Lost
2000 Kiedy szedłem przed siebie, widziałem krótkie mgnienia piękna / As I Was Moving Ahead Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty
2012 Ścinki z życia szczęśliwego człowieka / Out-Takes from the Life of a Happy Man
2019 Requiem
Twórcy
