Program

Poza prawem

Down by Law
Jim Jarmusch, USA 1986, 107’
Inaczej niż w raju Mystery Train

Kultowa czarna komedia Jarmuscha, której akcja rozgrywa się na amerykańskim Południu. Więzienną celę gdzieś w Nowym Orleanie dzielą trzej pechowcy: bezrobotny DJ Zack (Tom Waits), stręczyciel Jack (John Lurie) i pokerzysta Roberto (Roberto Benigni). W przeciwieństwie do ponurych towarzyszy ten ostatni, z trudem dukający po angielsku dziarski Włoch, pełen jest optymizmu i nadziei, choć nie ma ku temu żadnych powodów. I to właśnie on obmyśli plan ucieczki, która powiedzie bohaterów przez zdradliwe bagna Luizjany do pewnej gospody. Amerykańskie Południe to obszar eksplorowany przez Tennessee Williamsa i amerykańskie „czarne” kryminały z lat 40. W tym kontekście Poza prawem jawi się jako ostentacyjny antykryminał. Sam Jarmusch nazwał go zresztą komedią „neo-bit-noir”, bazującą na kontraście pomiędzy oczekiwaniami widza a ostentacyjną odmową ich spełniania. Na komediowy efekt pracuje także postać Roberto z jej włoskim temperamentem i językowymi lapsusami. „Down by law” (oryginalny tytuł) to wyrażenie slangowe mające kilka znaczeń – być outsiderem, nie przejmować się niczym, być chłodnym, spokojnym, a wreszcie – być „poza prawem”. I bohaterowie Jarmuscha są „down by law” pod każdym względem!

Małgorzata Sadowska

nagrody

Nagrody Amanda, Norwegia 1987 - najlepszy zagraniczny film pełnometrażowy; Nagrody Bodil 1988 - najlepszy film nieeuropejski; Duńskie Nagrody Filmowe (Robert) 1988 - najlepszy film zagraniczny; Nagrody Włoskich Dziennikarzy 1987 - najlepszy aktor (Roberto Benigni)

Jim Jarmusch

Urodzony w 1953 roku w Akron w stanie Ohio. Jedna z najważniejszych postaci niezależnego kina w historii. Studiował w szkole filmowej New York University i w Cinémathèque Française. Jego mentorem był Nicholas Ray (reżyser Buntownika bez powodu), u którego także asystował na planie. Dzięki sukcesom swoich pierwszych filmów, zwłaszcza nagrodzonego Złotą Kamerą w Cannes Inaczej niż w raju (1984), stał się symbolem nowego pokolenia niezależnego kina amerykańskiego i ulubieńcem krytyki. Często wykorzystywane przez niego połączenie specyficznego poczucia humoru i statycznych scen stało się na tyle charakterystyczne, że określenie „jarmuschowski” jest dziś zrozumiałe na całym świecie. Laureat m.in. Złotej Palmy w Cannes za krótki metraż (Kawa i papierosy III, 1993) i zdobywca mnóstwa innych nagród.

Filmografia

1980 Nieustające wakacje / Permanent Vacation

1984 Inaczej niż w raju / Stranger Than Paradise

1986 Poza prawem / Down by Law

1991 Noc na Ziemi / Night on Earth

1995 Truposz / Dead Man

1999 Ghost Dog: Droga samuraja / Ghost Dog: The Way of the Samurai

2003 Kawa i papierosy / Coffee and Cigarettes

2005 Broken Flowers

2009 The Limits of Control

2013 Tylko kochankowie przeżyją / Only Lovers Left Alive

2016 Paterson

2016 Gimme Danger (doc.)

2019 Truposze nie umierają / The Dead Don’t Die

Twórcy

reżyseria Jim Jarmusch
scenariusz Jim Jarmusch
zdjęcia Robby Müller
montaż Melody London
muzyka John Lurie
obsada Tom Waits, John Lurie, Roberto Benigni, Nicoletta Braschi, Ellen Barkin, Billie Neal, Rockets Redglare, Vernel Bagneris, Thimothea, L. C. Drane, Carrie Lindsoe, Ralph Joseph, Richard Boes, Joy Houck Jr., Dave Petitjean, Adam Cohem, Archie Sampier, David Dahlgren, Alex Miller, Elliot Keener, Jay Hilliard
producent Cary Brokaw, Otto Grokenberger, Alan Kleinberg, Rothman, Russell Schwartz, Jim Stark
produkcja Black Snake Inc. Grockenberger Film
polski dystrybutor Gutek Film
język angielski
barwa cz.-b.
pozostańmy w kontakcie
przyjaciele festiwalu