Program

Inaczej niż w raju

Stranger Than Paradise
Jim Jarmusch, USA 1984, 90’
Nieustające wakacje Poza prawem

Kultowy film Jarmuscha, jeden z najwspanialszych filmowych portretów outsiderów. Rzecz o nudzie, alienacji i dryfowaniu przez życie, a nawet pochwała bierności – wszak bohaterowie tej opowieści ponoszą porażkę wówczas, gdy ulegną złudzeniu, że życie i kino wymagają zwrotów akcji. Inaczej niż w raju to film drogi, którego bohaterami są szesnastoletnia emigrantka z Węgier, Eva (skrzypaczka i autorka piosenek Eszter Balint), jej kuzyn Willie (John Lurie) i jego przyjaciel Eddie (Richard Edson). Po krótkim pobycie w Nowym Jorku Eva jedzie do ciotki w Cleveland, a rok później – z braku lepszych zajęć – Willie i Eddie podążają jej śladem. Mają trochę forsy wygranej na wyścigach, ale że zimowe Cleveland nie ma do zaoferowania żadnych rozrywek, wszyscy troje ruszają na Florydę. Tam sprawy przybierają kiepski obrót. Jarmusch pokazuje ludzi żyjących „na poboczu”, a przy tym nie dramatyzuje na siłę ich losów, którymi rządzi przypadek. Dlatego też wszystko, co według klasycznych reguł dramaturgii ważne, dzieje się w tym filmie niejako bez powodu. Minimalistycznej akcji towarzyszy muzyka Johna Luriego. Rozbrzmiewa też I Put a Spell on You Screamin’ Jay Hawkinsa – jedna z ulubionych piosenek Jarmuscha.

Małgorzata Sadowska

nagrody

MFF w Cannes 1984 - Złota Kamera; Faro Island FF 1984 - Nagroda Jury; Grand Prix de l'UCC 1986; Nagrody Kinema Junpo 1987 - najlepszy film zagraniczny; MFF w Locarno 1984 - Złoty Lampart, Nagroda Jury Ekumenicznego - specjalne wyróżnienie; Sundance FF 1985 - Nagroda Specjalna Jury

Jim Jarmusch

Urodzony w 1953 roku w Akron w stanie Ohio. Jedna z najważniejszych postaci niezależnego kina w historii. Studiował w szkole filmowej New York University i w Cinémathèque Française. Jego mentorem był Nicholas Ray (reżyser Buntownika bez powodu), u którego także asystował na planie. Dzięki sukcesom swoich pierwszych filmów, zwłaszcza nagrodzonego Złotą Kamerą w Cannes Inaczej niż w raju (1984), stał się symbolem nowego pokolenia niezależnego kina amerykańskiego i ulubieńcem krytyki. Często wykorzystywane przez niego połączenie specyficznego poczucia humoru i statycznych scen stało się na tyle charakterystyczne, że określenie „jarmuschowski” jest dziś zrozumiałe na całym świecie. Laureat m.in. Złotej Palmy w Cannes za krótki metraż (Kawa i papierosy III, 1993) i zdobywca mnóstwa innych nagród.

Filmografia

1980 Nieustające wakacje / Permanent Vacation

1984 Inaczej niż w raju / Stranger Than Paradise

1986 Poza prawem / Down by Law

1991 Noc na Ziemi / Night on Earth

1995 Truposz / Dead Man

1999 Ghost Dog: Droga samuraja / Ghost Dog: The Way of the Samurai

2003 Kawa i papierosy / Coffee and Cigarettes

2005 Broken Flowers

2009 The Limits of Control

2013 Tylko kochankowie przeżyją / Only Lovers Left Alive

2016 Paterson

2016 Gimme Danger (doc.)

2019 Truposze nie umierają / The Dead Don’t Die

Twórcy

reżyseria Jim Jarmusch
scenariusz Jim Jarmusch
zdjęcia Tom DiCillo
montaż Jim Jarmusch, Melody London
muzyka John Lurie
obsada John Lurie, Eszter Balint, Richard Edson, Cecillia Stark, Danny Rosen, Rammellzee, Tom DiCillo, Richard Boes, Sara Driver
producent Sara Driver, Otto Grockenberger
produkcja Sara Driver, A. Cinesthesia-Grockenberger Film Production
język angielski
barwa cz.-b.
pozostańmy w kontakcie
przyjaciele festiwalu