Synekdocha, Nowy Jork

Figura stylistyczna, rodzaj metonimii, dosłownie: wspólna interpretacja, określenie całości przez część lub odwrotnie – tak słowniki definiują termin synekdocha.

Po dwóch latach wreszcie można zobaczyć na dużym ekranie w Polsce reżyserski debiut jednego z najbardziej cenionych scenarzystów amerykańskiego kina XXI wieku. Dzieło rozpędzające się jak śniegowa kula: od osobistego kryzysu reżysera teatralnego, przez panoramę nowojorskiej bohemy, aż po próbę stworzenia dzieła totalnego, imitacji życia. W głównej roli występuje znakomity jak zawsze Philip Seymour Hoffman, który jednym zmęczonym spojrzeniem potrafi oddać całą głębię emocji. Jego bohater właśnie dostał stypendium dla geniuszy, dzięki któremu może zrealizować swoje opus magnum: w podupadłej dzielnicy wynajmuje olbrzymi magazyn i zamyka się tam z całą ekipą, by… stworzyć swój świat. Dekoracje są kopiami prawdziwych lokacji, a aktorzy wcielają się w role sobowtórów, w tym także samego reżysera. W miarę postępu prac sprawy zaczynają wymykać się spod kontroli, tym bardziej, że chaos panuje także w „prawdziwym” życiu. Żona wyemigrowała wraz z córką, aktorka odrzuca zaloty, psychoanalityczka zajmuje się własną karierą.

Podobnie jak we wcześniejszych scenariuszach, Kaufman i tym razem stworzył wszechogarniającą metaforę. Wytarte klisze o teatrze życia czy życiu na scenie albo o zwierciadle przechadzającym się po gościńcu nabierają tu nowego sensu, nie bez dużej dawki humoru. Wielki film, do wielokrotnego oglądania.

Jan Topolski