Love-hate relationship: Ameryka Roberta Altmana
Jeden z najbardziej wpływowych reżyserów, gigant Nowego Hollywoodu, choć zawsze stojący nieco obok swoich kolegów po fachu. Autor filmu, który zdefiniował kino USA lat 70. i filmowiec, którego twórczość jest nie tylko portretem Ameryki, ale samą Ameryką. Ulubieniec legendarnej krytyczki Pauline Kael i eksperymentator, który znalazł sposób, by każdy gatunek opowiedzieć na nowo. W ramach tegorocznego American Film Festival zapraszamy na pierwszą część retrospektywy Roberta Altmana, której zdecydowana większość zostanie zaprezentowana wyłącznie na ekranach Kina Nowe Horyzonty, podczas stacjonarnej części AFF-u.
Karnety na stacjonarną odsłonę wydarzenia, które umożliwią delektowanie się kinem twórcy, są już w sprzedaży.
Amerykanie jak my
Na tegoroczną odsłonę retrospektywy składa się 10 filmów Altmana odnoszących się do historii i współczesności USA: opowieści o początkach amerykańskiego show-biznesu (jak w Buffalo Billu i Indianach [1976]), dzieła naśmiewające się z samego Hollywood (jak Gracz [1992]), a także narracje, które w idealnych proporcjach łączą komediowo-satyryczny nastrój z autentyzmem tragedii i akcentują symbole Ameryki w najbardziej nieoczywisty dla powszechnych wyobrażeń sposób: Brewster McCloud (1970) i Złodzieje jak my (1974). Nie zabraknie też legendarnego M*A*S*H-a (1970), dziś jeszcze bardziej aktualnego, bo pod płaszczykiem opowieści o konflikcie w Korei ukazującego zło i absurdy każdej z wojen.
W przyszłym roku będziemy kontynuować przegląd twórczości reżysera, prezentując te filmy Altmana, w których oddaje on pole kobietom: wspaniałym aktorkom i zniuansowanym postaciom. Podczas 14. edycji w 2023 roku będzie można zobaczyć między innymi Trzy kobiety (1977) i Wróć do nas, Jimmy Dean, Jimmy Dean (1982).
Mistrz polifonii i dekonstruktor gatunków
Bez niego nie moglibyśmy cieszyć się filmami Paula Thomasa Andersona, Todda Solondza, braci Safdie czy Harmony’ego Korine’a. Aspektem dzieł Altmana, który najbardziej inspiruje współczesnych autorów, jest mozaikowość narracji i wielość perspektyw, które twórca Kansas City adaptował na potrzeby kina: widać to nie tylko w Nashville (1975), ale też w Na skróty (1993) – wielowątkowej anatomii życia na przedmieściach Los Angeles, gdzie przypadkowe spotkania nieznających się ludzi ujawniały tragedie, hipokryzję, małostkowość, obojętność na czyjąś tragedię i ukrytą skłonność do destrukcji.
Altman lubił też testować granice gatunków, z ironicznym dystansem wykorzystując konwencje komedii, kina wojennego, westernowego, muzycznego lub gangsterskiego: widać to we flirtującym z kanonicznymi opowieściami o Dzikim Zachodzie McCabe i pani Miller, satyrycznym Zdrowiu (1980) czy Kansas City – historii o kryminalnym sznycie.
Filmy te przypomną twórcę niepowtarzalnego, mistrza filmowej satyry, kreatora fenomenalnych rozwiązań narracyjnych, artystę czułego, wrażliwego i zawsze zdystansowanego do hollywoodzkiego blichtru, choć obierającego amerykańskie mity na temat swych dzieł. Kuratorem retrospektywy jest profesor Rafał Syska, autor monografii reżysera pt. „Zachować dystans” i znawca twórczości Altmana.
Przeczytaj tekst kuratorski Urszuli Śniegowskiej
Masterclass Joan Tewkesbury
W latach 70. – dekadzie największych sukcesów Altmana – kino zdominowane było przez mężczyzn: zarówno za, jak i przed kamerą. Twórca Na skróty, w porównaniu do wielu współczesnych mu reżyserów, chętnie współpracował z utalentowanymi kobietami i dawał im duże pole do działania. Jedną z jego stałych współpracowniczek była Joan Tewkesbury – reżyserka, autorka scenariuszy do Nashville i Złodzieje jak my oraz konsultantka przy McCabe i pani Miller, która poprowadzi podczas American Film Festival masterclass online, a także wyjątkowy warsztat dla autorek scenariuszy, tych uznanych i tych, które chcą rozpocząć przygodę z pisaniem na potrzeby filmu. Szczegóły wydarzenia podamy wkrótce. W festiwalowym programie znalazł się także reżyserski debiut Tewkesbury, Dawni kochankowie (1979) – to historia przeżywającej kryzys małżeński psycholożki wyruszającej w podróż w poszukiwaniu poprzednich partnerów. Dianne (Talia Shire) chce w ten sposób zrekonstruować bieg wydarzeń, który ukształtował jej życie.
Na 13. edycję American Film Festival zapraszamy od 8 do 13 listopada, tradycyjnie do Wrocławia. O tydzień dłużej, do 20 listopada, trwać będzie część online’owa wydarzenia. Trwa sprzedaż karnetów i akredytacji na stacjonarną odsłonę wydarzenia. Pełny program AFF-u opublikujemy 27 października.
***
Filmy, które znajdą się w programie retrospektywy twórczości Roberta Altmana:
- M*A*S*H (1970)
- Brewster McCloud (1970)
- McCabe i Pani Miller (McCabe & Mrs. Miller, 1971)
- Złodzieje jak my (Thieves Like Us, 1974)
- Nashville (1975)
- Buffalo Bill i Indianie (Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson, 1976)
- Zdrowie (Health, 1980)
- Gracz (The Player, 1992)
- Na skróty (Short Cuts, 1993)
- Kansas City (1996)
