Lot nad kukułczym gniazdem

Najważniejszy, obok Hair i Amadeusza, film Miloša Formana zrealizowany po emigracji reżysera z Czechosłowacji do Stanów Zjednoczonych, a jednocześnie jeden z najbardziej pamiętnych obrazów amerykańskiego kina lat 70. Krętacz i oszust Randall McMurphy (Jack Nicholson) postanawia symulować zaburzenia psychiczne, by nie trafić do więzienia, w którym będzie musiał wykonywać ciężkie roboty. Zamiast tego trafia na oddział psychiatryczny, gdzie twardą ręką rządzi siostra Ratched (Louise Fletcher), widząca w swobodnym i skorym do buntu McMurphym zagrożenie dla stabilności szpitalnej społeczności. Między dwojgiem bohaterów – i całym szeregiem świetnie zarysowanych drugoplanowych postaci – dochodzi do ostrego konfliktu, wyrażającego ścieranie się zupełnie odmiennych postaw, światopoglądów i wrażliwości. Lot nad kukułczym gniazdem zapisał się w historii jako jeden z najgłębszych traktatów kontrkultury – opowiada bowiem o wpisanej w człowieczeństwo potrzebie samostanowienia, nonkonformizmu i duchowej niezależności. Film już w czasie premiery okrzyknięty arcydziełem – dość powiedzieć, że jako jeden z zaledwie trzech dzieł w historii kina może poszczycić się zgarnięciem oscarowej „wielkiej piątki”: nagród dla najlepszego filmu, aktora i aktorki, za scenariusz oraz reżyserię.